انتخاب شغل مناسب و یا تغییر شغل ترسناک است. ما با شغلمان هویت خود را در زندگی مشخص میکنیم برای خودمان هدف و مأموریت تعریف میکنیم و به زندگی و تلاشهای روزانه خود معنی و مفهوم میدهیم. فارغ از اینکه این روند از لحاظ فلسفه زندگی خوب یا بد است باید بپذیریم فرایندی استرسزا است.
هر کدام از ما زمان قابلتوجهی از عمر خودمان را صرف کارکردن میکنیم و باتوجهبه نوع و مدل ارتباطی که با شغلمان برقرار میکنیم ممکن است احساس موفقیت و خوشبختی و یا شکست و افسردگی کنیم.
احساس رضایت و انتخاب شغل مناسب
با کمی دقت متوجه میشویم که تصمیمگیری در مورد انتخاب مناسب یا تغییر آن شباهت زیادی به انتخاب شریک زندگی دارد. اگر در زمان تصمیمگیری انتخاب مناسبی انجام دهید، حتی با وجود مشاجرات و روزهای بد باز هم احساس رضایت میکنید درحالیکه اگر انتخاب نامناسبی انجام دهید درحالیکه ممکن است از دید دیگران موفق به نظر برسید، احساس رضایت را تجربه نمیکنید.
چرا انتخاب شغل مناسب اهمیت دارد؟
سعی و خطاکردن بخش مهمی از فرایند انتخاب همراه یا شریک زندگی است. کمتر پیش میآید با اولین کسی که با او آشنا میشویم ارتباطی بلندمدت برقرار کنیم. بیشتر ما در دوران نوجوانی زمانی را بهخاطر داریم که فکر میکردیم با فرد مناسبی آشنا شدهایم، اما در اصل او شخصی بود که متناسب با استانداردسازیهای رسانهها، شبکههای اجتماعی، همسانان و یا خانواده بود. در ابتدا به خودمان میگوییم این همان چیزی است که من واقعاً دوست دارم، اما پس از چند تجربه اولیه ناموفق اگر همه چیز خوب پیش برود تازه شروع به شناخت و درک نیازها و خواستههای واقعی خود میکنیم و پس از آن احتمالاً به معیارهایی دست مییابیم که واقعاً ما را خوشحال میکنند.
همین روند در مورد انتخاب شغل هم صادق است. با نگاهی به تحقیقات که در آمریکا در مورد دفعات تغییر شغل و سنین این تغییرات انجام شده است متوجه میشویم که افراد در سنین 18 تا 24 سالگی بیشتر از باقی عمر کاریشان به تغییر شغل فکر میکنند؛ اما از سن 25 به بعد انتخابهای دقیقتری انجام میدهند.
چرا انتخاب شغل مناسب سخت است؟
انتخاب شغل مناسب از سوگیریهایی از جنس انتخاب شریک زندگی مواجه است. تحقیقات نشان میدهد که اولویتهای شغلی اولیه عمدتاً توسط عوامل برونزا مانند تأثیر والدین، فشار همسالان، وضعیت موجود و رسانهها ایجاد میشود. بسیاری از مردم با این فکر بزرگ میشوند که میخواهند دکتر یا مهندس شوند و شاید تنها دلیل این انتخابها، عدم شناخت آگاهی جامعه از تنوع مشاغل و یا میزان رضایت شغلی افراد در این مشاغل است. درحالیکه در واقعیت بسیاری از پزشکان و مهندسان به میزان رضایت شغلی خود نمره پایینی میدهند.
بهغیراز سوگیریهای بسیاری که در انتخاب یا اولویتبندی معیارها، ما را دچار دردسر میکنند یکی از عوامل بسیار مهم در انتخاب شغل این موضوع است که این یک انتخاب مستقل نیست و به بسیاری از انتخابهای گذشته، حال و آینده ما مرتبط میشود. باتوجهبه این موضوع رویکردهای مختلفی در مواجهه با این تصمیمگیری وجود دارد.
روشهای انتخاب شغل مناسب چیست؟
- روش گذشته محور: انتخاب شغل مناسب بر اساس تحصیلات و تجربیات قبلی
- روش نگاه سختافزاری: انتخاب شغل مناسب بر اساس مهارتها و توانمندیهای حال حاضر
- روش آینده محور: انتخاب شغل مناسب بر اساس فرصتهای بازار
- روش رفع نیازهای حال حاضر: مثل نیاز به حقوق ثابت یا ترجیح دورکاری به کار حضوری
بهترین روش انتخاب شغل مناسب چیست؟
به نظر ما انتخاب شغل مناسب در ابتدا به درک مناسب از اینکه چه کسی هستید و چه میخواهید بستگی دارد. اگر میخواهیم کمتر اسیر سوگیری شویم باید قبل از هر چیز به درک مناسبی از خود و انگیزههای خود برای این انتخاب برسیم.
برای درک و شناخت بهتر از خود، نیازها و خواستهها مسیر زیر را پیشنهاد میدهیم:
- شناسایی علایق و گرایش شغلی
- نوع شخصیت
- نوع نگرش و نگاه به شغل
شناسایی علایق و گرایش شغلی:
تا اینجا با اهمیت شناخت علایق در انتخاب شغل مناسب آشنا شدیم. اما چهطور علایق شغلی خود را انتخاب کنیم؟
روشهای مختلفی برای شناسایی علایق شغلی وجود دارد. یکی از روشهای در دسترس استفاده از تست شناسایی گرایش شغلی است که با عنوان تست هالند شناخته میشود. تست هالند یکی از پرطرفدارترین تستهای تیپشناسی برای انتخاب رشتهٔ تحصیلی و شغل مناسب هر فرد است. این تست بسیار ساده است و به همین دلیل میتواند طیف وسیعی از افراد با خواستهها و سلایق مختلف را در جهت رسیدن به شغل مناسب خود راهنمایی کند. با انجام این تست میتوانید از علایق شغلی خودآگاه شوید و پی ببرید چه شغلی، چه محیطهای کاری و چه شرایطی برای شما مطلوب تراست.
تاثیر ویژگیهای شخصیتی در انتخاب شغل مناسب
قدم اول در انتخاب شغل مناسب شناخت کامل خود است. یک مسیر برای شناخت بیشتر خود، توجه به خلقوخو، الگوهای رفتاری و ترجیحات رایجی است که در خود شناسایی میکنیم؟ اینکه بیشتر فردی درونگرا هستید یا برونگرا؟ منظم و وظیفهشناس هستید یا ترجیح میدهید آزادانه زندگی کنید؟ در مقابل تجربیات تاز باز هستید یا ترجیح میدهید همه چیز پیشبینیپذیر باشد؟ همکاری و هماهنگشدن با اجتماع را ترجیح میدهید یا ساختارشکنی و مسیر شخصی؟ یک خلقوخوی ثابت و قابلپیشبینی دارید یا در لحظه و غیرقابلپیشبینی هستید؟
وقتی به لیستی این چنینی نگاه میکنیم تصور اینکه این موارد چگونه میتوانند بر انتخاب شغل ما تأثیر بگذارند کار سختی نیست. فردی که عاشق تغییروتحول است احتمالاً کارمند بانکی ناراضی و وحشتناک خواهد شد.
یکی از روشهای شناسایی شخصیت یا الگوهای رفتاری تکرار شوند استفاده از تستهای شخصیت یا تیپشناسی است. البته ممکن است هر کدام از آنها اطلاعات متفاوتی را در اختیار شما قرار دهند. تست شخصیتشناسی نئو یا 16 عاملی کتل و یا تست تیپشناسی مانند MBTI از این دسته است. (اگر علاقهمندید بدانید شغل شما با تیپ شخصیتیتان همخوانی دارد، تست انتخاب شغل براساس شخصیت بهشما کمک میکند.)
نکته: مراقب برچسبزدن رو خودتان باشید و یادتان نرود این تستها صرفاً در جهت گسترش نگاه نسبت به موضوع شناسایی الگوهای رفتاری تکرار شوند است.
نوع نگرش و نگاه ما به شغل مناسب
شما ممکن است نگاههای متفاوتی به شغل مناسبتان داشته باشید برای مثال:
- شغل، شغل است و باید از طریق آن منابع مالی لازم برای رسیدن به اهداف زندگی را به دست آورد.
- شغل نشاندهنده جایگاه اجتماعی است و برای جایگاه اجتماعی بالاتر باید تلاش کرد.
- هر فردی نسبت به اجتماع خود وظایفی دارد و باید نقشی را بازی کند که شغل همان نقش است.
- فعالیت شغلی یکی از فعالیتهای پر تکرار است که زمان زیادی از عمر، صرف آن میشود، بنابراین باید از آن لذت برد.
نوع نگاه شما به شغل از میزان پر اهمیت بودن مسائل مختلف در عمیقترین بخشهای وجودی نشئت میگیرد و برای شناسایی آنها باید بفهمیم که شما واقعاً برای چه چیزهایی ارزش قائل هستید. برای شناسایی ارزشهای خود میتوانید از تستهای معتبر در این حوزه استفاده کنید. یکی از آنها تست ارزشهای شخصی شوارتز است. این تست به شما در یک دستهبندی از ارزشهایتان کمک خواهد کرد.
همینطور شما الان اطلاعات خوبی از خودتان دارید. فارغ از گذشته و آینده و یا نیازهای فوری که باید برآورده شوند میتوانید بفهمید که چه مشاغلی برای شما مناسب است.
حالا وقت آن است که با دید بازتر به زندگی شغلی خود نگاه کنید و یا از شخص دیگری مشورت بگیرد تا لیستی از مشاغل مناسب خود تهیه کنید.
نحوه انتخاب لیست شغلهای مناسب:
اگر علاقهمند به ایجاد یک لیست از شغل مناسب با خود هستید میتوانید از ابزار کشف مسیر شغلی با استفاده از هوش مصنوعی استفاده کنید. بر خلاف اکثر آزمونهای شغلی که بهسادگی شما را با شغلی بر اساس علایق شما مطابقت میدهند، ما شما را بهصورت کلنگرانه بررسی میکنیم و سعی میکنیم نهتنها به علایق شما توجه کنیم؛ بلکه رضایت واقعی شما از آن حرفه را پیشبینی کنیم. همچنین به دلیل استفاده از هوش مصنوعی سوگیریهای رایج انسانی در پیشنهادهای شغلی بسیار کمتر خواهد بود.
انتخاب شغل مناسب با هوش مصنوعی
برای انتخاب شغل مناسب با هوش مصنوعی آزمون مسیر شغلی بانا تلنت به شما کمک میکند. این آزمون حدود 30 دقیقه زمان میبرد، پس از آن شما با مجموعهای پیشنهاداتی مواجه خواهید بود که احتمالاً چند مورد از آنها کاملاً با شما تطابق دارند و برخی از آنها شاید بهشدت غریبه به نظر برسند. پیشنهاد ما این است که به این مجموعه پیشنهاد بهعنوان یک منظره بزرگ از احتمالات نگاه کنید و به هر پیشنهاد بهدقت توجه کنید ممکن است در هر پیشنهاد شما متوجه بخشی از خواستههای نادیده گرفته خود در مورد انتخاب شغل شوید که به هر دلیل قبلاً هیچوقت سراغ آنها نرفتهاید.
قدم آخر
پس از ایجاد یک لیست مناسب از مشاغلی که با علایق، شخصیت و نگرش شما همخوانی دارند حالا نوبت به دقیقتر کردن مسیر شغلی مناسب است. پیشنهاد ما این است که به ترتیب به موارد زیر توجه کنید و شغلها یا گرایشات شغلی دقیقتر و متناسبتر را انتخاب کنید.
- تجربیات قبلی (اگر میخواهید شغل آینده شما به تجربیات قبلیتان مرتبط باشد)
- تحصیلات (اگر میخواهید شغل آینده شما به تحصیلاتتان مرتبط باشد)
- فرصتهایی بازار (مانند پیشبینی نیاز بازار در آیند
امیدواریم با طیکردن این مسیر در موقعیت شغلی رضایتبخشی فعالیت کنید.